«زمانی که یک جوان به سربازی می‌رود تحولی در وی ایجاد می‌شود که سبب رشد شخصیت و جایگاه اجتماعی او می‌شود»: این سخنان، پیش درآمد سخنرانی یکی از مقامات در باب محاسن سربازی و در تشریح رویکردهای یک همایش ملی به این منظور است؛ همایشی که جایزه نفرات برگزیده آن، تعارضی آشکار با همین سخنان تعریفی دارد. 

به گزارش «تابناک»، نخستین مرحله از همایش ملی خدمت سربازی در پایان بهمن‌ماه سال جاری از راه خواهد رسید تا به گفته سردار سیدحمید صدرالسادات، رییس سازمان وظیفه عمومی ناجا، پاسخ مناسبی به اظهارات مطرح شده مبنی بر اینکه سربازی مانع تشکیل خانواده، ادامه تحصیل، جذب افراد در بازار کار و ... می‌شود، داده شود.

این مقام انتظامی افزود: نقش و جایگاه سربازی در حال حاضر در شان و جایگاهی نیست که شایسته جمهوری اسلامی باشد و باید کاری کنیم تا به این جایگاه برسیم؛ باید دلایل مقدس‌بودن سربازی و اهمیت آن تبیین شود و بهترین راه برای بررسی و تبیین این امر بررسی آن با استفاده از استانداردهای علمی است.

صدر‌السادات تولید ادبیات در حوزه سربازی را از دیگر اهداف این همایش خواند و گفت: این همایش در سه محور کلی «مفهوم، مبانی، اصول و فلسفه خدمت سربازی»، «رویکردها و کارکردهای خدمت سربازی» و «چگونگی و فرآیندهای مطلوب خدمت سربازی» برگزار خواهد شد و برای شرکت‌کنندگان برگزیده، علاوه بر اینکه جوایز ارزنده‌ای اعطا خواهد شد، فرصت انتشار مقالات در نشریات تخصصی نیز فراهم می‌شود.

وی در ادامه، کسر خدمت تا سقف شش ماه را از زمره این جوایز ارزنده خواند و گفت: به مشمولان و سربازانی که در این همایش شرکت کرده و مقالاتشان حائز رتبه‌های برتر شود، با هماهنگی ستاد کل تا سقف شش ماه کسرخدمت تعلق خواهد گرفت؛ این کسر خدمت قابل انتقال به افراد دیگر (مثل فرزند یا برادر) نیست و تنها مشمولان و یا سربازان مشغول به خدمت در پادگان‌ها و یگان‌های انتظامی می‌توانند در این همایش شرکت کرده و در صورت برگزیده‌شدن از کسرخدمت استفاده کرده و مدت سربازی خود را کاهش دهند.

ناگفته پیداست که ارزش چنین جایزه‌ای که پسوند «ارزشمند» را هم یدک می‌کشد، تنها برای کسانی قابل درک خواهد بود که خدمت سربازی را چشیده باشند؛ به ویژه آنهایی که خیلی پیشتر خدمت را تجربه کرده و یا از زمره سربازان سالهای اخیر باشند؛ آنهایی که دوران خدمت طولانی تر را تجربه کرده‌اند و به نیکی می‌دانند کاهش مدت خدمت، ولو به قدر یک ماه و یک هفته تا چه اندازه می‌تواند شادی بخش باشد.

بدین ترتیب آشکار می‌شود که برگزار کنندگان این همایش، نه تنها از موضوعاتی که به عنوان عوارض همراه با سربازی شناخته می‌شوند (مثل: مانع شدن تشکیل خانواده، ادامه تحصیل، جذب افراد در بازار کار و ...)، بلکه بهترین شناخت را نسبت به یکی از خواسته‌های اصلی مشمولان و سربازان (کاهش دوران خدمت به مرور زمان که می‌تواند در آینده به غایتی همچون حرفه‌ای شدن سربازی و حذف دوره عمومی منجر شود) دارند و در سایه این آگاهی‌ها توانسته‌اند جایزه ویژه خود را بهترین عامل انگیزشی برای گردآوری بهترین طرح‌ها، نوشته‌ها، ایده‌ها و ... در میان قشر مشمول و سرباز به کار انتخاب کنند.

به عبارت بهتر، اگر مسئولان دست اندرکار این همایش نمی‌دانستند که چه چیزی از دید مشمولان و سربازان، ارزنده ارزیابی می‌شود، جایزه ویژه این همایش می‌بایست به هدایای نقدی و چه بسا هدایای معنوی همچون سفر زیارتی محدود شود اما «کسر خدمت» انتخاب شده که فارغ از ارزشمندی‌های خاص خود برای قشر درگیر با مقوله سربازی، نه با میلیاردها تومان قابل دسترسی خواهد بود و نه هیچ سفر و جایگزین دیگری می‌تواند معادل آن ارزیابی شود.

اینجاست که اگر از زاویه دید مثبت اندیش به ماجرا بنگریم، درک درست مسئولان همایش از دنیای سربازی و ملزومات، بیم‌ها و امیدهای همراه با سربازان، جای تقدیر داشته و باید تاکید داشت که دورنمای چنین همایشی، بسیار مثبت به نظر می‌رسد چراکه تدارک همایش برای نیل به اهداف از پیش تعیین شده آنچنان دقیق و کامل بوده که مسئولان حاضر شده‌اند تلویحا اعلام کنند که کسر خدمت می‌تواند بسان جایزه ای ارزشمند و بی بدیل باشد!

اما اگر کمی بدبینی به خرج دهیم، درخواهیم یافت که به رغم اطلاع مسئولان از ریز و درشت مشکلات همراه با سربازی، نه تنها اتفاق مثبتی در این زمینه رخ نداده است، بلکه حتی چنین تدارکی در دستور کار هم قرار ندارد؛ اینجاست که همایش سربازی با همه دورنمای خوبش، به یکی از هزاران همایش دیگری شباهت خواهد یافت که می‌آیند و می‌روند و نه تنها فایده خاصی برای عموم ندارند، بلکه می‌توانند به عنوان کارنامه برخی مسئولان برای توجه به نظرات خیل افراد درگیر با آن ماجرا تلقی شده و نوعی مانع کاذب برای تغییرات لازم و ضروری در آن عرصه‌ها باشند.